willekeurig
hitparade
plaats
soort
naam
element
stijl
architect
vroeger
main



Schelderomaans in België op foto(000111)

Tegen het einde van de 9e eeuw verloor de Franse koning steeds meer macht aan zijn vazallen. Boudewijn II (zijn vader Boudewijn I was nog een soort ambtenaar in dienst van de Franse koning) was (samen met Willem I van Aquitaine en Richard van Bourgondië) een voorloper op dit vlak. Rond 884 liep het machtsgebied in het zuiden van deze graaf reeds tot Doornik en Boulogne. Door te helpen bij hun herstel na de aanvallen van de Noormannen, wist deze handige strateeg de bisdommen en kloosters aan zich te binden. Minder succes had hij bij de machtige kooplui in de oude steden. De Vlaamse lakenhandel was vanaf het midden van de 10e eeuw tot ver in Europa gekend. De graven van Vlaanderen slaagden er desalniettemin toch in om een efficiënte staatsstructuur en een goed wegennet op te zetten, wat ook de ontplooiing van nieuwe steden zoals Ieper, Torhout en Mesen bevorderde. De macht van de graven verwelkte door het ontbreken van directe erfgenamen toen Filips van de Elzas stierf tijdens het beleg van Akko in Syrië in 1191. Dit hielp de Fransen terug greep te krijgen op de Scheldestreek. De politieke en economische groei van het graafschap van Vlaanderen, zorgden voor de culturele ontplooiing in deze gewesten. Steden, herenhuizen, kastelen, kerken, kloosters en zelfs dorpen vertaalden deze rijkdom in Schelderomaanse, stenen gebouwen. Doornik, het epicentrum van de Schelderomaanse tijd, was reeds in de Romeinse tijd een belangrijk cultureel en economisch centrum. Bij het tot stand komen van het Graafschap Vlaanderen werd deze vooraanstaande positie nog meer benadrukt. Doornik had daarenboven het voordeel om met bouwstenen uit de onmiddellijke omgeving te kunnen werken. De stenen gebouwen rezen er dan ook als paddestoelen uit de grond. Doordat ze dankzij de Schelde en hun handelaarsmentaliteit hun bouwstenen ook gemakkelijk konden uitvoeren, verspreidde hun vormentaal zich dan ook tot zeer ver in het noorden. Doornikse doopvonten werden tot in Noord Engeland teruggevonden... Verderop, in het Zandige Vlaanderen, waar men helemaal niet over kwaliteitsvolle bouwstenen beschikte, was men echter op de import van stenen aangewezen. Dit veronderstelde belangrijke financiële middelen. Dit verklaart ook waarom (zeker in de 11e eeuw) enkel de allergrootste kerkelijke of heerlijke gebouwen van steen waren. De meeste constructies bleven van aarde, leem of hout, en daar zijn nu natuurlijk niet meer veel sporen van terug te vinden. Pas in de 12e eeuw kwam de steenbouw ook daar tot ontbolstering. De aard van de stenen had een belangrijke invloed op de vormgeving. In de kustgebieden, waar het moeilijk en kostelijk was om aan goede stenen te geraken, was men veelal aangewezen op een groene, glauconiethoudende zandsteen, die zich niet liet bewerken en daardoor enkel voor ruw en onregelmatig muurwerk bruikbaar was. In die streken vindt men naast de triestige eigen stenen en de Doornikse steen, ook Franse kalkzandsteen (die beter te behouwen was dan de Doornikse steen). Ook ander types steen (bv. tufsteen uit het Eifelgebied) werden ingevoerd. In zuidoost Vlaanderen en Brabant werd in de Romaanse tijd ook veel lokale, witte kalkzandsteen gebruikt. Naast de invloed van de stenen zelf, kwamen een aantal invloeden overwaaien van de Frans-Normandische architectuur (die ook aan de wieg van de Romaanse bouwkunst in Engeland stond). Dit uit zich via een kerkopbouw met 3 kenmerken: een opengewerkte westbouw met een portaal, een vieringtoren, en een duidelijke koorpartij. Bij kloosterkerken en kerken met een grote koordienst is de vieringtoren vaak geflankeerd door vierkante hoektorens. De architectuur was functioneler dan in het Maas- en Rijnland. Dit leidde tot minder pilasters, nissen of boogversieringen enerzijds, maar anderzijds tot complexere pijlervormen en waterlijsten. Hierdoor stond de Schelderomaanse bouw dichter bij de Gotiek dan de Maasse.



Lijst

Klik hier voor map

Pos

Minifoto

Naam

Plaats

Score

Begin
jaar

1Schelderomaans voorbeeld Sint-KwintenSint-Kwinten
Foto door Johan Mares (@Belgiumview)

Sleutelwoorden:Kerk, Vroeggotiek, Schelderomaans, Gotiek, Romaans, triforium, portaal, kooromgang, ambulatorium, scheibogen, viering, kruising, straalkapellen, spitsboog, transept, dwarsbeuk, kruisbeuk, marmer, doksaal, doxaal, oksaal, rondboog
DOORNIK5.2 / ~ 1200
Nederlands
Français
English
Sponser
Belgium
View
Home
Bronnen
Privacy