Deze kerk werd in 987 door de beroemde bisschop Notger opgericht en is nog gedeeltelijk romaans.
Een interessante tekst door Jacques Libois (de organist) (vertaald door Belgiumview):
Historiek
Onder het heerschap van de beroemde bisschop Notger (972 – 1008) werd deze kerk in 987 opgericht door 3 broeders Jean, Godescalc en Nithard, kanunikken van Sint-Lambert. De Sint-Deniskerk behield zijn graad van collegiale kerk tot het einde van het Ancien Régime. Ze werd door een ruime clerus bediend : 30 seculiere kanunniken, capelanen, voorzangers en musikanten. Deze konden beschikken over de open lokalen aan de zuidelijke en noordelijke kloostergang (deze laatste, waar tegenwoordig de Sint-Denisplaats ligt is verdwenen). Het meesterschap van de Sint-Deniskerk was beroemd: het is daar dat de jonge André-Modeste Grétry gevormd werd. Zijn vader was musikant in het orkest van de collegiale. Zoals alle Luikse collegiale kerken bezat de Saint-Denis ook een prochiale kerk: Sint-Aldegonde, ie zich tegen de zuidflank van het koor bevond.
Van het gebouw van het einde van de 10e eeuw is het grote romaans schip een getuige, samen met de onderkant van het transept. De oorsprong van de westbouw gaat terug naar de 10e en het begin van de 12e eeuw. De zijbeuken werden van de 13e tot de 18e eeuw verbeterd. Het gotische koor werd heropgebouwd op het einde van de 14e eeuw, en was de start van een volledige heropbouw die echter nooit afgewerkt werd. Dit verklaar waarom het koor veel hoger is dan het schip.
Een radikale modernisering van het interieur werd vanaf het einde van de 17e eeuw doorgevoerd. Ondersteuningen, gewelven, portalen, koorafsluitingen, decoraties en meubilair in barok- en rococostijl grepen plaats onder de gulle leiding van de kanunniken.
Na de Franse Revolutie en de afschaffing van het kapitel (1797), verloor de Sint-Deniskerk een groot deel van zijn kerkschat. Ze heropende de deuren als parochiekerk na het concordaat van 1801. Als parochie omvatte ze het territorium van 5 afgeschafte parochies.
Gedurende de 19e eeuw werd gelukkig een groot gedeelte van het oude kerkmeubilair terggevonden, en in 1987 volgde een grondige restauratie van het interieur.
Buitenkant
Het gebouw is gericht volgens de oost-west as. De polygonale absis, een opmerkelijke constructie van het einde van de 14e eeuw in bruine steen van Lorraine, heeft geen kooromgang. Verlicht door lancetvensters, is dit een stuk hoger dan het schip dat opgetrokken is in koolhoudende zandsteen. De zijmuren van de middenbeuk zijn verlicht door rondboogvensters. Materiaal en constructie zijn typisch voor de Maasromaanse stijl van rond de 10e eeuw.
De onderkant van het transept in dezelfde koolhoudende zandsteen dateert uit dezelfde periode. De bovenkant is in kalksteen opgetrokken, en is gotisch. De zijbeuken werden opgetrokken in het midden van de 18e eeuw. Zij werden opgetrokken in baksteen en kalksteen. De toren, deffensieve westbouw zonder poort, is in koolhoudende zandsteen opgetrokken, en heeft een rechthoekig grondplan. Deze westbouw werd opgetrokken in de 11e en het begin van de 12e eeuw. Hij is omgeven door twee traptorens. De bovenkant, in hout en bedekt met leisteen, zou uit het einde van de Middeleeuwen dateren.
Interieur
De Sint-Deniskerk herbergt verscheidene rococo meesterwerken kwa kerkmeubilair en beelden, die terug tot hun recht kwamen na de restauratie van 1987.
Het beroemde retabel, dat vroeger deel uitmaakte van het hoofdaltaar, is uniek in Luik en één van de best bewaarden in België. Het werd in het begin van de 16e eeuw gemaakt, vermoedelijk in een atelier uit Brabant. Het beeld de Passie van Christus uit, en in de predella vind je de legende van de 2 verwisselde Heilige Denis: de Areopagiet en de eerste bisschop van Parijs. De beschilderde platen bevinden zich verspreid over de hele kerk, en zijn vermoedlijk het werk van de entourage van Lambert Lombard (1505 – 1566). Let vooral op « Sint-Denis en Sint-Paulus voor het altaar van de onbekende god», één van de beste panelen van de predella.
Het hoofdaltaar uit 1747, in marmer en donker hout, is een eenvoudig graf met daarop een indrukwekkende siertroon. Hij wordt geflankeerd door twee beelden van hoge waarde: een Maagd met Kind en Sint-Denis, gehouwen in cararamarmer om het doksaal van het koor te versieren (uit rond 1690). Ze worden toegeschreven aan de entourage van Arnold de Hontoir (1650 – 1709) : het eerste zou van de hand van Robert Verburg (v. 1654-1720) en het tweede van de hand van Cornélis Van der Veken (v. 1665-1742).
De preekstoel uit 1740, is afkomstig uit de Sinte-Ursulakerk die nu verdwenen is. Hij is een fraai voorbeeld van het vakmanschap van de Luikse beeldhouwers. De preekstoel wordt toegeschreven aan Gerard Van der Planck (1692-1750).
Nog een erg bijzonder stuk meubilair is het orgelbuffet, dat weelderig in renaissancestijl versierd is en uit 1589 dateert.
Van de vele beelden in de kerk vermelden we Sint-Trudon van het einde van de 15e eeuw, een Maria van het begin van de 16e eeuw, het mirakelbeeldje van Onze-Lieve-Vrouw van de Brug van de Bogen uit de 16e eeuw, Sint-Quirin uit 1600, een (v. 1600), een koorlezenaar in de vorm van een adelaar die een opmerkelijk voorbeeld van de beweging en het dynamisme van de barok van het einde van de 17e eeuw is, een grrot Christus en het Kruisbeeld (einde 17e eeuw) en 2 standbeelden uit 1754 door par Guillaume Evrard : Sint-Gregorius de Grote (paus), en Sint Jan Népomucène, kanunnik-martelaar van Praag.
Het bezoek eindigt in het klooster, een erg devote plek die steeds verlicht is door honderden waskaarsen, en waarin zich een Christusbeeld bevindt dat door J. Cockerill geschonken is.
Openingstijden
De kerk is alle dagen open van 9u tot 17u en op zondag van 9u tot 11u. Diensten in de week om 11u30 en op zondag om 10u.
Een interessante link over het orgel: Klik hier.
Français
English
  
|
