Deze romaanse kerk werd in koolsteenhoudende zandsteen opgetrokken. Deze collegiale kerk is een goed voorbeeld van maasromaanse stijl. Ze werd gebouwd buiten de stadsomwallingen. De stichter was Godescalc de Morialmé. In 1015 werd ze door Prins-bisschop Baldéric II (de opvolger van Notger) gewijd.

Vermoedelijk gaat het koor terug tot de eerste helft van de 11e eeuw. Het transept moet rond 1100 opgetrokken zijn. De crypte verdween op het einde van de 18e of het begin van de 19e eeuw. Het schip zou uit de helft van de 12e eeuw stammen. De westbouw werd in 1170-1180 gebouwd.

De middenbeuk wordt ondersteund door een afwisseling van hoekige pijlers en zuilen, een afwisseling die in het Rijnland wel vaker voorkwam. De buitengevel werd rijkelijk versierd met spaarvelden onder rondbogen en boogfriezen. De vensters zijn rondboogvensters.

Het duo vierkante westertorens die de kofferbouw van de westbouw bekronen, hebben 2 lagen rondbogenvensters met deelzuiltjes. De muren lopen driehoekig op, en dragen frontons. Het neo-classicistisch portaal in de westbouw is een, in onze ogen jammerlijke, toevoeging uit 1782. Hoewel de torens in 1875-1876 opnieuw bekleed werden, zijn zij een vrij getrouwe weergave van de originele toestand.

Binnen in de westbouw geven 2 tribunes uit op het schip door drie raamopeningen die door deelzuiltjes opgesplitst zijn.

We vragen ons af of de beschildering, die men rond 2005 aanbracht, gebaseerd is op historische feiten (zoals wij vermoeden). Ze werd in ieder geval op een dusdanige manier aangebracht, dat de bouwkundige elementen extra in de aandacht worden gebracht. Ook het interieur wordt gerestaureerd naar de oorspronkelijke, romaanse toestand.

Binnen vind je allerlei interessante kunstschatten. We vernoemen de 'Glorie van het Heilig Kruis' door Bertholet Flémalle uit de 17e eeuw.

Maar de aandacht gaat binnen vooral naar de 12e eeuwse doopvont, vermoedelijk door Renier de Huy. Oorspronkelijk stond die in de nu verdwenen Notre-Dame-aux-Fonts kerk. Nadat deze doopvont verborgen werd voor de Franse Revolutie, kwam terecht hij in de Sint-Bartholomeuskerk in 1804. De kuip wordt gedragen door 10 ossen (oorspronkelijk waren dat er 12... een verwijzing naar de 12 apostelen?). Op de kuip worden doopscènes uitgebeeld. Men beschouwt dit als één van de 7 meest wonderlijke kunstschatten van ons land!

Voor meer info, Franstalig, zie St-Barthelémy.

Français
English