Het schilderachtige ‘witte dorp’ Lissewege was in de middeleeuwen een bedevaartplaats ter ere van Maria, waardoor de prachtige kerk ontstond. Het was de eerste stopplaats voor de bedevaart naar Santiago de Compostella. Het is waarschijnlijk te danken aan de talloze giften van de bedevaarders dat zulk een klein dorpje een kerk bekwam met de allures van een kathedraal (54 m lang, 21 m breed en een schip van 28 m hoog). Deze vroeggotische driebeukige kerk met Doornikse invloed is een voorbeeld van bakstenen architectuur en werd opgericht in 1225. Ze heeft een eenvoudige maar imposante stijl zowel aan de buitenkant als aan de binnenkant. De stompe westertoren heeft een hoogte van 50 m en krijgt door de zware steunberen en het sterke reliëf van de galmgaten en sierbogen een robuuste uitstraling, hetgeen nog versterkt wordt door het ontbreken van een torenspits. De kruisbeuk, het koor en de zijkoren werden het eerst gebouwd in de periode 1225-1240 waarna het schip en de toren volgden. De zuilen en zuiltjes van het triforium en de muurgalerij werden uitgevoerd in Doornikse arduin. De zijbeuken hebben nog steeds een eikenhouten zoldering. In 1571 werd de abdij Ter Doest (waar de kerk van afhing) vernield door de geuzen en in 1586 werd de kerk geplunderd. Het stenen gewelf dateert uit de tweede helft van de 17de eeuw. Het interieur bevat onder meer het volgende: - Een barokke preekstoel en een 4 orgelkast van de Lissewegenaar Walram Rombout uit 1652. Het mechantisme van het orgel werd door Boudewijn ledou uit Brugge vervaardigd, maar werd in 1808 vervangen door Karel Van Peteghem. - Een houten wonderbeeldje van Onze-Lieve-Vrouw, gemaakt naar het oorspronkelijke dat werd verwoest tijdens de beeldenstorm. - Schilderijen uit de Brugse barokschool, waaronder Bezoek van Maria aan Elisabet, een van de beste werken van Jakob van Oost de Oude. Simone De Becker ivm een legende over het ontstaan ven deze kerk: 'In het begin van de 13de eeuw of mogelijks nog vroeger, kwamen vissers van Koudekerke, (nu het huidige Heist aan zee) naar Lisputwege om in de putten omringd door lis naar paling te vissen. Op zekere dag lag er een houten soort beeld van de Maagd Maria in hun netten, ze namen het mee naar Koudekerke en zetten het in hun kerk. Hun verbazing was groot toen ze opnieuw kwamen vissen, dat het beeld op miraculeuze wijze terug in de put lag, ze visten het terug op en plaatsten het weer in de kerk van Koudekerke. Dit zou tot drie maal toe gebeurd zijn. Dan zagen ze dit als een teken dat O.L. Vrouw wilde dat er een kapel of kerk zou gebouwd worden boven die lisputten. Meteen werd Lisputwege een belangrijke bedevaartsplaats, en met de offergiften werd dan de kerk gebouwd. In 1586 is het originele beeld verloren gegaan door een kerkbrand. Later kwam er een nieuw beeld in lindehout. En heden ten dage wordt het beeld dat in de kerk van Lissewege staat op 15 augustus over gebracht naar Heist om mee gedragen in de processie ter gelegenheid van de zeewijding. Ik weet niet wanneer de naam van Lisputwege verandert is in Lissewege. Zonder dat stuk hout wat op een Maria beeld geleek zou de kerk er waarschijnlijk nooit gekomen zijn.' Meer info op www.kerknet.be