Frits Schetsken: 'In Namen mondt de Samber (rechts in beeld) uit in de Maas (links in beeld) (nvdr Rivieren). Dat gebeurt bij een landtong die Grognon wordt genoemd, een woord dat onder meer 'zwijnenkop' zou kunnen betekenen. Hier stond de wieg van de stad Namen en de plek was destijds ommuurd, met ter hoogte van de punt de Port du Grognon, een waterpoort naar een aanlegplaats. Vandaar liep een weg naar het kasteel van de Naamse graven, hoog op de rots die zich achter Grognon verheft en Champeau wordt genoemd, afgeleid van het Latijnse 'campus' uit de dagen dat de Romeinen hier een legerplaats hadden. Naamse schepenen hebben in de 17de eeuw op die poort een steen met daarop de kop van een everzwijn laten aanbrengen. Nu moet je die steen zoeken onderaan bij de pijler van de Pont de France, de moderne brug die rechts in beeld de linker Samberoever met Grognon verbindt.

Die brug is daar gekomen eind jaren 1960 begin 1970. Wat tot die tijd een dicht bebouwde volkswijk was, is tussen 1968 en 1973 gesloopt, zodat je vandaag vooral op een kale vlakte staat tussen drukke verkeerswegen, die richting Dinant en Floreffe leiden. Er wordt nog nagedacht over een nieuwe invulling die dit deel van Namen weer moet verbinden met het centrum op de linker Samberoever, dat 'le corbeille' (de korf) wordt genoemd.

Vooraan op Grognon heeft beeldhouwer Victor Demanet in 1954 het ruiterstandbeeld neergezet van de gehelmde koning-soldaat Albert I, die België mee door de Eerste Wereldoorlog heeft geholpen. Albert kijkt naar een plek zo'n 5 km stroomafwaarts, waar langs de linker Maasoever de rotsen van Marche-les-Dames oprijzen. Aan de voet van dat massief is de koning op 17 februari 1934 dood teruggevonden, kennelijk neergestort tijdens een ongelukkige beklimming, wellicht toen zonder helm.

In het rozerood gebouw achter Albert vergadert sinds 1998 het Waals parlement. Maar dit gebouw heeft een eeuwenlange geschiedenis van hospitaal en rusthuis, die zich uitstrekt van 1270 tot 1965. Aan de Rue Notre-Dame ligt het 16de-eeuwse gotische gedeelte van het gebouw in grijze kalksteen. Het rozerood gedeelte is uit eind 17de, begin 18de eeuw in Louis XIII-paleisstijl en ligt in U-vorm rond een binnenplein dat zich naar de Maas uitstrekt. Het werd aanvankelijk zowel Grand-Hôpital als Hôpital Notre-Dame genoemd, maar na de inwijding van een dubbele kapel op 6 december 1671 met een Sint- Gillisaltaar, vond de naam Hôpital Saint-Gilles ingang. Gillis was populair bij de Namenaars, waarvan er velen een bedevaart ondernamen naar het Franse dorpje Saint- Gilles nabij Nîmes, waar deze heilige een abdij had gesticht.

Het hospitaal is door Naamse burgers gesticht en later overgenomen door het stadsbestuur. Een aantal lekenbroeders en -zusters verzorgden er aanvankelijk zowel rijke als arme burgers, waarbij de rijken via giften toegang kregen tot deze zorginstelling. Maar vanaf 1576 legt de instelling zich uitsluitend toe op armere lieden: zieken, bejaarden, weeskinderen en arme pelgrims op doorreis. Vanaf de 17de eeuw beschikt het hospitaal over een eigen bakkerij, brouwerij, wasserij, schrijnwerkerij en linnenatelier - kortom, men is ongeveer selfsupporting. De Fransen komen ook hier hun revolutie uitdragen en schaffen de ziekenzorg in 1796 af, zodat het vanaf dan vooral een bejaardentehuis wordt. En dat zal het blijven tot 1965. Tussen 1811 en 1823 is er wel nog aan kinderopvang gedaan, dan is er een vondelingenschuif aan de Rue Notre-Dame. Die kinderen worden tot hun zesde jaar volledig verzorgd, krijgen dan een schoolopleiding en jongens gaan vanaf hun twaalfde als leerjongen bij een ambachtsmeester werken.

Wanneer het in 1936 beschermde gebouw in 1965 leeg komt te staan, wordt er zo'n 20 jaar nagedacht over een nieuwe invulling. Uiteindelijk neemt het Waalse Gewest op 8 oktober 1985 het gebouw over van de stad en volgt er een archeologisch onderzoek in 1990, waarna architect Alain Borgers het gebouw aanpast aan zijn nieuwe functie als zetel van het Waals Parlement. Bij die aanpassing is ook gekozen voor de rozerode kleur op de baksteengevels van het 17de- en 18de-eeuwse gedeelte. De plek van de kapel herken je aan het klokkentorentje op het dak.Wanneer je nu de kleine foto vergroot, kan je daarop het volgende zien:De brug met de zeven bogen over de Maas is de Pont de Jambes, 145 meter lang, 12 meter breed en voor het laatst herbouwd tussen 1961 en 1965, waarbij twee middelste bogen zijn vervangen door één ruimere overspanning ten behoeve van de moderne scheepvaart. Tot 1746 stond lange tijd op de laatste brugpijler aan de kant van Jambes - links - de Beauregard- toren, voorzien van een valhek. Eenmaal vanuit Namen onder die toren gepasseerd, leidde de weg over een ophaalbrug, waarna nog een vast houten gedeelte volgde, dat aansloot op een stevige oevertoren. Waarom al dat vertoon? Via deze brug overschreed men de grens tussen het graafschap Namen en het prinsbisdom Luik, waartoe Jambes behoorde.

De brug van Jambes is niet de enige oude Maasbrug. Stroomopwaarts heeft ook Dinant zo'n brug gehad en stroomafwaarts zijn er de Li Pontia (nu Pont Roi Baudouin) in Huy, de Pont des Arches in Luik en de Sint-Servaasbrug in Maastricht. Al die oude bruggen liggen op ongeveer 30 kilometer van elkaar, de afstand die per dag afgelegd kon worden met een boot in de tijd dat rivieren nog de voornaamste verkeerswegen vormden.

Aan de Naamse (rechter-)zijde van de Pont de Jambes zie je het Casino de Namur, dat hier als Kursaal de Meuse in 1914 zijn carrière begon. Het bestaat uit twee hogere gebouwen met een lager verbindingsstuk, ontworpen door architect Georges Hobé. Na een met opzet aangestoken brand in november 1980 heeft architect Georges Housiaux het verwoeste linker gebouw in een moderne versie laten herrijzen. Het eerste Kursaal van Namen stond evenwel dichter bij het centrum, in de vroegere tuin langs de Maas van het hospice d'Harscamp, waar nu de Avenue Is. Brunell loopt. Dat gebouw uit 1879 was aanvankelijk vrij klein, maar had wel allerlei fraaie torentjes en andere sierstukken, die we vandaag zeer romantisch zouden vinden. Maar bij de opening was de pers niet zo enthousiast, men vond de zaal van 20 x 11 meter te klein, er ontbrak een toilet en een vestiaire en er waren geen luifels aan de buitenkant, waar bij regenweer dames die per koets kwamen even konden schuilen. Voor wie het geen crisis is, weet nu waar hij of zij het geld in Namen kan laten rollen. Je kan dan gaan logeren in hotel-restaurant Château de Namur, een fraai kasteeltje waarvan je de spits hoog op de heuvel ziet priemen. Dit juweeltje is tussen 1928 en 1931 gebouwd door architect Jules Lalière en in het restaurant word je bediend door leerlingen van de Ecole Hôtelière Provinciale de Namur, die hier hun opleiding in praktijk brengen en vlakbij sinds 1971 over een hypermoderne school beschikken aan de Avenue de l'Ermitage. Er bevindt zich dus nog wat anders op die heuvel dan verlaten citadelrestanten.'

Français
English