Deze romaans kerk wordt beschouwd als één van de oudste kerken van België. Ze is de enige die haar wijdingssteen nog heeft (deze werd teruggevonden in 1898). Die leert dat dit gebeurde in 1050 door Theoduin, die aartsbisschop van Lui was van 1048 tot 1075. Maar eigenlijk betrof het hier slechts een herwijding, omdat het koor herbouwd was. De vertaling van deze tekst luidt: 'In het jaar van de menswording van Onze Heer 1050, tijdens de derde indictie, werd dit bedehuis ingewijd op de 12de van de calendae van juli, door de eerbiedwaardige Theodonuinus, bisschop van Luik, ter ere van de heilige en ondeelbare Drievuldigheid, en van het glorierijke Kruis, en van de heilige Maria, moeder van God, van de heilige apostelen Petrus, Paulus, Andreas, van de heilige martelaren Stefaan, Vital, de maagd Brigite en van alle heiligen.'

Het driebeukig schip, met voorstaande toren, wordt verlicht met kleine rondboogvensters. De tweemaal drie vensters van de zijbeuk werden achteraf vergroot en omkaderd met gehouwen steen. De toren, waarvan de muren 1.1 meter dik zijn, met schietgaten wordt bekroond door een merkwaardige torenspits. Die werd tijdens de 16e eeuw toegevoegd.

De kerk is nog omringd door het oude kerkhof, en vóór de kerk staat een eeuwenoude lindeboom.

Binnen vind je een herdenkingssteen van het eeuwig edict dat het wapenschild draagt van Filip II, van de stad en van Luxemburg.

De bepleistering en het plafond zijn 16e eeuws. In de zijbeuken was daarvoor de betimmering van het dak zichtbaar.

De huidige vloer dateert uit 1962, en is afkomstig uit een afgebroken kerk. In de archieven uit 1624 staat te lezen dat in die tijd de bodem uit aangestampte aarde bestond, en dat de beuk vaak onder water stond.

De doopvont werd in 1590 aan de kerk geschonken door Marie, de dochter van Huber de Hédré. De hoofden op de hoeken symboliseren de 4 paradijsrivieren.

De polychrome calvarie (Christus op het kruis met daarnaast de Heilige Maagd and Sint-Jan) dateert uit het eerste kwart van de 16e eeuw.

Het beeld van Sint-Niklaas dateert wellicht uit het einde van de 15e eeuw. In de basis van het romaanse zijaltaar waarboven deze heilige staat zit een gat: men legde daar destijds tijdens het opdragen van de mis de nodige relikwiën. In de nis helemaal bovenaan staat Sint-Jan-de-Doper.

Het oude tabernakel is 15e eeuws. Het is een blauwstenen nis met een gotische drielobbige boog. Opmerklijk is dat daar een gat naar buiten zit. Vroeger werd in de nis een licht opgehangen dat zo ook naar buiten scheen. Zo konden voorbijgangers zien dat Christus in de kerk aanwezig was.

De kerkschat bevat een reliekschrijn dat een verkleining is van een 13e eeuws gotisch schrijn. Daarin zit een 16e eeuws perkament, en 6 relikwiën, o.a. van Sint-Stefaan. In een tinnen kommetje zitten 2 ruggewervels. Dit werd gevonden in het graf van het Onze-Lieve-Vrouwealtaar.

Onder de toren bevinden zich een aantal merkwaardige grafstenen.

Paul Engels: 'Naar verluidt zijn de glasramen van de hand van de Brusselse kunstenaar Jean-Michel Folon (1935-2005), bekend van de rare mannetjes (o.a. in de branding aan onze kust)'

Frits Schetsken:
'Jean-Michel Folon is een Waals-Brussels kunstenaar met internationale faam. Hij heeft in zes ramen het levensverhaal van Sint-Stefanus uitgebeeld, zoals dat bekend is uit de Handelingen der Apostelen, aangevuld met traditionele legenden. Stefanus was een van de zeven diakens tijdens het prille begin van het christendom als wereldreligie en had de twijfelachtige eer om meteen de eerste martelaar voor zijn geloof te worden.
Folon maakte aquarellen als ontwerp voor de glasramen, die onder zijn toezicht door het atelier ‘Loire’ in Lèves bij de Franse stad Chartres in glas zijn vertaald. Twee ramen hebben overwegend rode tinten, in de vier andere overheerst blauw.

De foto toont het tweede glasraam in de reeks, getiteld: De veroordeling van Stefanus. Stefaan praat enthousiast over zijn nieuwe geloof en daardoor ergert hij de joodse schriftgeleerden enorm, zodat ze hun oren dichtstoppen en hem proberen te overschreeuwen. Je ziet hen hier met puntmutsen, want Folon heeft zich laten inspireren door een 13de-eeuws kunstwerk in de Parijse Notre-Dame, waarop ze zo worden afgebeeld.'

Français
English