De 19e eeuwse gevels langs de straat laten niet vermoeden dat daarachter een
pand uit 1515 door Domien de Waghemakere zit, met een sfeervolle
binnenkoer. In 1515 verving Domien de Waghemakere de houten
constructie uit de 15e eeuw van de 'oude borze', om er het pand 'den Grooten Rhijn' op te
trekken. Net als het vroegere houten gebouw, kreeg het nieuwe gebouw een open
binnenplaats, maar nu 'vernieuwt ende gemeerdert met steenen pilaren'.
Reeds in 1526-27 was deze beurs te klein geworden, en vroegen de kooplieden aan de
Magistraat een groter gebouw. In 1533 werd de 'oude borze' gesloten en vermoedelijk
minstens gedeeltelijk afgebroken. In 1616 werden verscheiden traveeën van 'Den Rhijn'
opnieuw opgetrokken.
De gevels in 16e eeuwse bak- en zandsteen geven het geheel een rustige
uitstraling. Er is een zuilengalerij. Tussen de
zuilen met fraaie kapitelen bevinden zich
laatgotische drielobtraceringen. In een hoek staat
een uitkragende, eveneens laatgotische
toren met belvédère.
Sofie de Volder: 'Vroeger vond de beurs voor schippers altijd plaats in dit
prachtige
gebouw en ging ik soms wel eens met m'n vader mee, gewoon omdat de beurs zo'n mysterieuze
uitstraling had. Spijtig genoeg zijn de tijden veranderd en is de beurs voor schippers
vervangen door onpersoonlijk telefonisch contact, rechtstreeks met bevrachters. Ik denk
dat ook het beursgebouw te lijden heeft onder deze modernisering, omdat het sindsdien leeg
staat en ik heb het gevoel dat de stad Antwerpen dit mooie gebouw liever laat verkrotten
(door welke reden dan ook), dan het opnieuw een publieke functie te geven (een grote
bibliotheek mss?), zodat de schoonheid ervan weer te bezichtigen is en kleine kindjes
zoals ik ten tijden van de schippersbeurs weer kunnen wegdromen in het mysterieuze gebouw.
'
Francine Schoeters: 'Mevr. De Volder vergist zich. De schippersbeurs werd gehouden
in
de handelsbeurs nabij de Meir. De oude beurs is enkel de binneplaats van een gebouw aan de
Hofstraat, waar de allereerste beurs van Antwerpen - en misschien wel ter wereld werd
gehouden. Dit gebeurde in open lucht. Deze binnenplaats werd al gauw te klein gezien het
succes van Antwerpen als handelsmetropool in de 16e eeuw. Er werd een nieuwe beurs
gebouwd, deze keer in de nabijheid van de Meir. Dit gebouw brandde echter af. Het huidige
gebouw dateert uit de negentiende eeuw, getuige de stalen constructie.'
Jeroen Saenen: 'N.a.v. de opmerking van mevr. Schoeters dat dit gebouw wellicht de
eerste locatie is van beurshandel. Dat is echter niet het geval. Het is wél het eerste
beursGEBOUW en daardoor van groot historisch belang. Vóór Antwerpen tot bloei kwam, was
Brugge de economische leider (de opvolgere van Venetië). Daar, op het 'Beursplein' (het
huidige academieplein), ligt de oorsprong van de beurs. Op het plein kwamen buitenlandse
kooplieden samen voor hun koopmanshuizen. Zij handelden in de open lucht en scholen onder
luifels die later speciaal voor hun waren aangebracht. Er was echter ook één herberg
aanwezig op het plein waar handelaren hun makelaar konden treffen. (Locale intermediairs.)
Deze herberg was eigendom van de familie Van der Beurze. Hierdoor kwam de term 'naar de
beurs gaan' in zwang, welke tot op de dag van vandaag nog bestaat. Detail: Na de neergang
van Antwerpen nam Amsterdam de rol over en bouwde een kopie van de Antwerpse Beurs. Op
haar beurt bouwde Londen een beursgebouw. Echter, Elizabeth I verbood het om het woord
'Beurs' te gebruiken en introduceerde de term 'Stock Exchange'. De Oude Beurs van
Antwerpen is wellicht ontworpen naar voorbeeld van het Brugse Beursplein: een openbare
plaats in de open lucht met enkele luifels waar men onder kon schuilen. Ook het ontwerp
van de nieuwe beurs refereert hier nog aan. Het is immers gebouwd boven op een kruising in
het bestaande stratenplan en had oorspronkelijk ook geen overkapping. '
Tom Verstraelen: 'Het eerste gebouw in de wereld opgericht om aan beurshandel te doen in
1531, Londen volgde in 1566, Amsterdam pas begin 17e eeuw (na de val van Antwerpen in 1585).
Een mooi gebouw met uitzonderlijke historische waarde, in het hart van de stad. Zou als
belangrijke toeristische attraktie kunnen/moeten geherwaardeerd worden.'Marianne
Nuyts: 'Nog altijd zeer mooi om naar te kijken. Ik woon niet meer in Antwerpen, maar heb
dit gebouw in mijn jonge jaren meerdere malen bezocht met de schoolklas. Het straalt nog
altijd van schoonheid!' Cornelia Janssens: 'Het binnenplein en de gewelven .
Eigenlijk het geheel '
Français English
|